Kısaca Mübadele

1912-1922 yılları arasındaki savaşlar nedeniyle Balkanlar’da, Ege Adalarında ve Anadolu’da büyük acılar yaşandı. Balkan Savaşı sonrasında yüz binlerce Müslüman savaşta yenik düşen Osmanlı ordusunun peşi sıra korku ve panik içinde doğdukları toprakları terk ederek Anadolu ‘ya sığındı. Benzer trajedi, 1922 yılında Kurtuluş Savaşında yenik düşen Yunan ordusuyla beraber Anadolu’yu terk eden Rum Ortodoksların başına geldi. Bir ay gibi kısa bir süre içinde yüz binlerce Rum Ortodoks Yunanistan’a sığındı. Bu durum Yunanistan’da büyük sıkıntılara ve kaosa yol açtı. Yunanistan’ın nüfusu bir anda dörtte bir oranında arttı.

Lozan Barış Konferansı toplandığında öncelikle sığınmacılar ve esirler konusu ele alındı. İngiltere temsilcisi Lord Curzon’un teklifi ve Milletler Cemiyeti görevlisi Nansen’in raporu doğrultusunda; Yunanistan’da yerleşik Müslümanlarla Türkiye’de yerleşik Rum Ortodoksların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı. Bu sözleşme uyarınca; İstanbul’daki Rum Ortodokslar ile Batı Trakya’daki Müslümanlar hariç Yunanistan’da yerleşik bütün Müslümanlar Türkiye’ye, Türkiye’de yerleşik bütün Rum Ortodokslar Yunanistan’a gönderildi. Mübadele sözleşmesinin kapsamına 18 Ekim 1912 tarihinden sonra yurtlarını terk etmiş olanlar da alınarak mülteciler sorununa bir çözüm bulunmuş oldu.

​

ZORUNLU GÖÇÜ içeren bu sözleşme ile iki milyon civarında insan yurtlarından kopartılarak, yeni yerleşim bölgelerinde yaşamaya mecbur edildi. Tarihimizdeki bu kitlesel ve zorunlu göçe kısaca mübadele, bu insanlara da mübadil deniyor.

​

Lozan Mübadilleri Vakfının Kuruluş Gerekçesi

​

Yunanistan ve Türkiye’de mübadele ile göç eden kitlelerin yaşadıkları sürece baktığımızda; Türkiye’den Yunanistan’a göç edenlerin kültür, sanat ve folklorik değerlerini korumak için çeşitli etkinlikler yaptıklarını, dernekler, vakıflar kurarak örgütlendiklerini, kültür ve sanat merkezleri, araştırma enstitüleri, müzeler kurduklarını görüyoruz.

​

Yunanistan’dan Türkiye’ye göç edenlerin ise yaygın ve etkin bir örgütlenme içine girmedikleri görülmektedir. Vakıf kuruluncaya kadar bir kaç akademisyenin dışında bu konuya pek eğilen de olmamıştır. Oysa göç edenler; bilgi birikimlerini, kültür, sanat ve folklorik değerlerini de beraberinde taşımışlardır. Bizler, bugünkü kültürümüzün oluşumunda önemli etkisi olan değerlerin ve yakın tarihimizin ciddi biçimde ve bilimsel olarak araştırılmasının önemli bir görev olduğuna inanıyoruz.

​

Ayrıca her iki ülke topraklarının tarihi zenginliği ve insanlığın ortak mirası kabul edilmesi gereken kültür varlıklarının yeterince korunmamış olduğunu düşünüyoruz. “İnsanlık Mirası” olan bu kültürel varlıklara sahip çıkılması için her iki ulusun ve uluslararası kültür kurumlarının duyarlı olmasını sağlayacak çabalara ihtiyaç vardır.

​

Günümüzde, halkların yakınlaşmasının dünya barışı açısından ne denli önem taşıdığı bilinmektedir. Bizler, Türkiye ve Yunanistan halkları arasında, 17 Ağustos 1999’da meydana gelen Körfez depremi ve 7 Eylül 1999’da meydana gelen Atina depremi sonrası yaşanan dostluk havasının kalıcı ve giderek diğer halklara örnek olmasının objektif şartlarının, her iki ülke mübadilleri arasındaki iletişimin güçlendirilmesi ile oluşturulabileceğini düşünüyor ve bu nedenle Türkiye’deki mübadillerin bir an önce örgütlenmesi gerektiğine inanıyoruz.

İşte bu gerçekleri göz önüne alan bizler; bir grup mübadil, mübadil çocuğu ve torunu bir araya geldik. 1999 yılının Kasım ayında bir girişim olarak başlattığımız çalışmalar, 30 Kasım 2000 tarihinde hazırlanan ve noterde onaylatılan vakıf senedinin 25 Nisan 2001 tarihinde tescil edilmesiyle tüzel kişilik kazandı.

Vakfımızın tescili 25 Mayıs 2001 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak kesinleşti.

Sizlerin katkı ve desteğiyle giderek güçleneceğimize ve kalıcı işler yapacağımıza inanıyoruz.

​

Mütevelli Heyet Üyeleri

 

Akın Üner ,Arif Ümit İşler ,Aycan Yılmaz, Lale Sanalan ,Belgin Çallıoğlu ,Bilgin Alanbey ,Çimen Turan ,Emine Tutku Vardağlı ,Aslıhan Solmaz ,Erol Uzsoy ,Esat Halil Ergelen, Filiz Çalışlar Yenişehirlioğlu, Fitnat Fatma Sönmez ,Fuat İnak ,Füsun Çeliker ,Hasan Turan Okar ,Hatice Canan Paktümay ,Hatice Nur Taşan ,Hüsnü Karaman ,İbrahim Durgut ,M. Çetin Özer, Melih Kırlıdoğ ,Mert Rüstem Muammer Ketencoğlu, Mustafa Bozbey ,Müfide Pekin, Nüshet Ak ,Oğuz Altay, Reha Erekli, Sadrettin Soylu ,Sefer Güvenç ,Semra Bayrı, Seyhan Semra İnak Serhat Güvenç, Süleyman Mazlum, Şule Kılıç, Turhan Tayan, Yavuz Başarır, Yusuf Süleyman Karadağ, Yüksel Kiraz ,Bilge Yıldırım Gönül, Yasemin Öğretmenoğlu Ağaoğlu, Ömer Kamil Oral ,Mustafa Akın Özerdem, Füsun Çoşkuner, Oya Durmuş, Mehveş Sorkun, Tahsin Sorkun ,Müge Ürpek Toker, Erhan Güzel, Selma Ongunsu, Semih Poroy, Elçin Macar, Mehmet Gazanfer Özen, Kenan Kocatürk, Nevin Uzsoy, Ayla Oya Bayrı, Başak Kamacı Budak ,Gülgün Fildişi, Ömür Kerimoğlu, Eyüp Hüseyin Hançer , Şerife Nilüfer Yenigün, Erdal Oltulu, Nurdan Arca, Nuri Egeli

​

Vakıf Yönetim Kurulu

​

Asıl: Arif Ümit İşler (Başkan), Belgin Çallıoğlu (Başkan Yardımcısı) , Esat Halil Ergelen(Genel Sekreter), Süleyman Mazlum , Elçin Macar , Şerife Nilüfer Yenigün, Şule Altan 

​

Yedek: Sadrettin Soylu, Filiz Yenişehirlioğlu, Kamil Oral, Erol Uzsoy, Bilge Gönül Yıldırım, Tahsin Sorkun Emine Tutku Vardağlı

​

Denetim Kurumu Asil Üyeleri: Oğuz Altay, Mehveş Sorkun, Lale Sanalan

​

Denetim Kurulu Yedek Üyeleri: Hatice Nur Taşan, Mustafa Çetin Özer, Nevin Uzsoy